Obecnie Kościół Prawosławny twierdzi, że istnienie Grzechu Pierworodnego należy do głównych herezji, które głosi Kościół Katolicki. Wyznawca Prawosławia nie wierzy w Grzech Pierworodny tylko w tzw. Grzech Rodowy. Według Kościoła Prawosławnego św. Augustyn z Hippony prawdopodobnie zniszczył wiarę chrześcijańską ponieważ źle zinterpretował ten fragment z Listu św. Pawła Apostoła do Rzymian: „Dlatego też jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli” Rz 5,12. Jeśli ktoś ma inne zdanie w tej kwestii jest heretykiem w Kościele Prawosławnym.

Pelagiusz, mnich pochodzący z Brytanii, który żył na przełomie IV i V wieku n.e., głosił, że nie istnieje Grzech Pierworodny. Sobór w Kartaginie rozpatrywał nauczanie tego mnicha. Św. Augustyn z Hippony, biskup i doktor Kościoła, był uczestnikiem tego soboru. Uznano nauczanie Pelagiusza za herezję. Każda osoba, która głosiła, że Grzech Pierworodny nie istnieje otrzymywała karę ekskomuniki. To postanowienie przyjęto podczas Siódmej Rady Ekumenicznej. W Kanonie 110 Soboru w Kartaginie czytamy:

„Jeśli ktoś twierdzi, że nowonarodzone dziecko nie powinno przyjąć chrztu lub głosi, że sakrament chrztu przyjmuje się na odpuszczenie grzechów, a nowonarodzone dziecko jest wolne od grzechu Adama, jest heretykiem, który zasługuje na wykluczenie ze wspólnoty Kościoła”.

Jednak św. Nikodem ze świętej Góry, święty Kościoła Prawosławnego uważał, że dzieci, które przyszły na świat nie mają Grzechu Pierworodnego:

„Pogląd, że dzieci rodzą się z Grzechem Pierworodnym jest produktem heretyckiego szaleństwa Pelagiasza. Kościół Prawosławny naucza i wierzy, że nowonarodzone dzieci przyjmują chrzest na odpuszczenie grzechu, ale nie mają w sobie żadnej skazy z grzechu Adama”.

Jednak Istnienie Grzechu Pierworodnego, który jest przekazywany z pokolenia na pokolenie, i który jest częścią obrony dla dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP, znajduje się w dziełach św. Maksyma Wyznawcy (świętego, który jest czczony w Kościele Katolickim i Prawosławnym) i św. Grzegorza Palamasa (kanonizowanego przez Kościół Prawosławny).

Pogląd, że doktryna św. Augustyna z Hippony o Grzechu Pierworodnym jest heretycka wynika z niezrozumienia nauczania. Św. Augustyn z Hippony głosił, że nowonarodzone dzieci nie ponoszą osobistej winy za grzech Adama tylko mają w sobie jego konsekwencje. Grzech nie dotyczy tylko winy ale ontologicznej rzeczywistości. Według świętego biskupa plama grzechu pierworodnego, z którą dzieci przychodzą na świat nie pozwala im zobaczyć Boga. Natomiast Św. Grzegorz z Nyssy głosił:

„Przedwczesna śmierć dzieci narodzonych nie stanowi powodu, że będą cierpieć udręki lub będą w takim samym stanie jak ci, którzy w tym życiu zostali oczyszczeni dzięki wszystkim cnotom. Kto nie zasługuje na karę jest tym samym godny pochwały, a kto nie zasługuje na pochwałę, jest tym samym godny kary”.

Ten pogląd na Zachodzie jest nazywany stanem zawieszenia. Pojawił się podczas synodu w Jerozolimie w odpowiedzi na działalność misyjną protestantów w Imperium Osmańskim.

Zaprzeczenie istnienia Grzechu Pierworodnego i zastąpienie go tzw. Grzechem Pokoleniowym jest herezją, która pojawiła się w Kościele Prawosławnym w XX wieku. Jej twórcą był pop John Romanides. Jednak wielu wyznawców Prawosławia uważa, że pogląd, który głosił ten duchowny był herezją.

Niepokalane Poczęcie

Kolejnym powszechnym zarzutem stawianym przez Kościół Prawosławny wobec Kościoła Katolickiego jest dogmat o Niepokalanym Poczęciu NMP. Według wyznawców Prawosławia jest to opowieść, którą stworzyli teolodzy katoliccy, którzy żyli w Średniowieczu.

To jest nieprawda. Dogmat o Niepokalanym Poczęciu NMP był nauczany przez Ojców Kościoła. Gdyby Maryja miała grzech pierworodny to nie byłaby bez grzechu. Nawet po Wielkiej Schizmie wielu teologów prawosławnych takich jak św. Grzegorz Palamas, Marek z Ephesus i Dimitry z Rostowa byli zwolennikami dogmatu o Niepokalanym poczęciu NMP. Jednak św. Tomasz z Akwinu odrzucał ten dogmat. Uważał, że Maryja była w grzechu pierworodnym tylko przez chwilę. Jednak jego pogląd niewiele ma wspólnego z opinią wyznawców Prawosławia, którzy uważają, że Maryja była w grzechu pierworodnym przez całe życie.

Odrzucenie przez wyznawców Prawosławia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP było reakcją na upowszechnienia tego dogmatu przez papieża. Najbardziej znanym przeciwnikiem dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP był John Maximovitch. W swoich dziełach twierdził, że Maryja zgrzeszyła. Jednak jego poglądy i odrzucenie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu przez wyznawców Prawosławia nie zgadza się z powszechnym nauczaniem Ojców Kościoła i tekstami liturgicznymi, które występują w rycie bizantyjskim.

Credo

Credo, w którym występuje wzmianka o Synu jest przedmiotem sporu, który występował pomiędzy chrześcijanami jeszcze przed Wielką Schizmą. Wzmiankę o Synu dodano do Wyznania Wiary podczas trzeciego soboru w Toledo jako lekarstwo na herezję Arianizmu. Nie budziła żadnych zastrzeżeń na Zachodzie ponieważ Credo jest wyznaniem wiary i nie ma w nim nic heretyckiego. Jednak w Bizancjum Credo było postrzegane jako znak władzy imperialnej. Zmiana wprowadzona do Wyznania Wiary oznaczała zdradę i dlatego chrześcijanie w Bizancjum ostro zareagowali na pojawienie się w Credo wzmianki o Synu.

W Kościele Prawosławnym zdania są podzielone w tej kwestii. Jedni twierdzą, że Duch Boży działa tylko tymczasowo przez Syna. Inni uważają, że działa wiecznie przez Syna. Żeby rozróżnić działanie Ducha Bożego od narodzenia Syna musimy rozróżnić pomiędzy działaniem Ducha Bożego a narodzeniem Syna. Według Ojców Kościoła działanie Ducha Bożego pochodzi od Ojca do Syna. W swoim artykule „Myth of the Schism” (Mit Schizmy) David Bently Hart pokazał, co na ten temat twierdził św. Grzegorz z Nyssy: „Wyznając nieodwołalność (Boskiej) natury nie zaprzeczamy różnicy jeśli chodzi o każdą Osobę Boską. Wierzymy, że jedna Osoba Boska stała się i przyczyniła się do powstania drugiej. Po raz kolejny wierzymy w różnicę osoby, która pochodzi od innej. Tym samym nie ma wątpliwości, że Syn jest jedyną osobą, która przyjęła ciało, a w tym samym czasie Duch pochodzi od Ojca i nie jest wykluczony ze swojej relacji z Ojcem”.

Ten pogląd jest identyczny z tym, który występuje w dziele św. Augustyna: „De Trinitate”,a które według wyznawców Prawosławia jest heretyckie. Św. Jan Damascejski twierdzi, że:

„Wierzymy też w Ducha Świętego, Pana, który jest dawcą życia, który pochodzi z Ojca i spoczywa na Synu”. Tutaj św. Jan Damasceński pokazuje najwyższą władzę Ojca. Duch pochodzi od Ojca, aby mógł spocząć na Synu.

Św. Grzegorz Palamas ma poglądy zbliżone do św. Augustyna w kwestii teologii o Trójcy Przenajświętszej. Twierdził, że: „Duch jest raczej czymś w rodzaju Miłości Rodzica do zrodzonego w niewypowiedziany sposób Syna. Tę miłość ma ukochany Syn i słowo Ojca włada Nią w stosunku do Rodzica jako taką, która wraz z nim pochodzi od Ojca i, zjednoczona z Nim, w Nim samym spoczywa”. Św. Grzegorz Palams zaprzeczał wzmiance o Synu, ale logicznie twierdził, podobnie jak św. Augustyn, że Duch Boży reprezentuje miłość Ojca wobec Syna. Krytyka św. Grzegorza wzmianki o Synu w Credo wynika z tego, że jej nie rozumiał. Dwa sobory w Lyonie i jeden we Florencji twierdzą, że jest tylko jeden Duch Święty, który pochodzi od Boga, a spoczywa na Synu.

Teologia o Trójcy Przenajświętszej św. Grzegorza Palamasa jest powtórzona w książce „Święta Trójca. Na początku była Miłość”, autorstwa prawosławnego teologa popa Dimitru Staniloae. Staniloae twierdzi, że Duch Święte pochodzi od Ojca po to, aby spoczął na Synu. Jednak działanie Ducha Świętego nie polega tylko na tym. To obala każdy prawosławny argument, który twierdzi, że działanie Ducha Świętego nie jest hipostatyczne tak, jak unia hipostatyczna jest konieczna dla działania Ducha Świętego. Staniloae przedstawia słaby argument przeciwko wzmiance o Synu w Credo. Twierdził również, że Syn zrodził się po to, aby Duch mógł spocząć na nim.

Odrzucenie wzmianki o Synu w Credo powstało z inicjatywy patriarchy Konstantynopola Focjusza I Wielkiego. Michał III Metystes, cesarz bizantyjski skazał na wygnanie patriarchę Konstantynopola św. Ignacego I za to, że duchowny krytykował bluźnierstwa, które popełniał władca bizantyjski. Potem cesarz ogłosił polityka Focjusza patriarchą Konstantynopola. W tym czasie polityk w ciągu pięciu dni szybko został mnichem, a potem lektorem, subdiakonem, diakonem, kapłanem i ostatecznie patriarchą Konstantynopola. Św. Ignacy I odwołał się do papieża św. Mikojała I Wielkiego. Ojciec Święty zwołał radę ekumeniczną, która poparła Św. Ignacego. Focjusz nie zastosował się do postanowień rady i przyczynił się do schizmy pomiędzy Rzymem a Konstantynopolem, która trwała przez 4 lata. Focjusz oskarżył Zachód o herezję. Była nią wzmianka o Synu w Credo. Twierdził, że to był spisek pochodzący z Królestwa Franków. Obecnie ten pogląd nadal popiera wielu wyznawców Prawosławia. Przed swoją śmiercią św. Ignacy widział problemy, jakie wywołała ta schizma i uznał Focjusza za prawowitego patriarchę. Po śmierci św. Ignacego I papież Jan VIII zakończył schizmę pomiędzy Rzymem a Konstantynopolem. Uznał Focjusza za patriarchę Konstantynopola, ale pod warunkiem, że publicznie wyzna swój błąd i uzna prymat Rzymu. Jednak Focjusz nie zrobił tego.

Można wiele pisać o wzmiance o Synu w Wyznaniu Wiary. Zakończę ją tym cytatem, który pochodzi z Listu św. Maksyma Wyznawcy do Marinusa. Św. Maksym Wyznawca był wielkim teologiem, który pochodził z Bizancjum. Twierdził, że Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna. Ten pogląd spotkał się ze sprzeciwem ze strony biskupów heretyckich, którzy w tym czasie odeszli od Kościoła Katolickiego. Oprawcy ucięli mu język i prawą rękę. Tą „karę” otrzymał za wierność Ojcu Świętemu. Św. Maksym Wyznawca tak napisał w swoim liście do Marinusa:

„[Rzymianie] przytoczyli zgodne świadectwa Ojców łacińskich, a poza tym – również Cyryla Aleksandryjskiego słowa z jego czcigodnego objaśnienia nauki św. Jana Ewangelisty. Przez to jednak nie okazali się tymi, którzy Syna uważają za [pierwotną] przyczynę bytową (aitian) Ducha Świętego. Znają bowiem jedną przyczynę Syna i Dycha, którą jest Ojciec (mian gar isasin Hyiou kai Pneumatos Patera aitian): jednego przez zrodzenie (kata ten gennesin), a drugiego przez pochodzenie (kata ten ekporeusin). Chcieli natomiast zaznaczyć, że [Duch] pochodzi przez Niego [tj. Syna] i w ten sposób ukazać ich łączność istotową oraz podobieństwo, które żadnej nie podlega zmianie”.

Gideon Lazar

Ciąg dalszy nastąpi

Tłumaczenie z j.ang. na j.pol: Marcin Rak

Źródło:https://clarifyingcatholicism.org/2019/08/30/why-i-converted-from-orthodoxy/